leeservaringen

De hoofdpersoon 

van het boek heet Luctor. Hij studeert Nederlands, zegt zijn studie op, verschijnt plichtmatig bij het Bureau voor Werk en Inkomen; werkt via een uitzendbureau bij een verdeelcentrum voor medicijnen en aanverwante artikelen als hartkleppen en katheters; bezoekt een oude vriendin en gaat zo snel als hij kan weer naar huis; doet ons verslag van een Halloween party waar onder andere een ijskoningin waterijsjes uitdeelt en een hele mooie blauwe jurk aan heeft; hoe hij thuis zou komen van die party weet hij ook niet, hij belandt op straat en wacht voor het stoplicht dat maar niet op groen springt, tenslotte gaat hij daar op straat dan maar slapen; gelukkig blijkt de volgende morgen dat iemand hem opgeraapt heeft, de ijkoningin nog wel; beiden zijn blij om alleen te zijn geweest die nacht en om niet alleen te zijn die ochtend. Luctor krijgt zelfs een royaal ontbijt.
Wat zijn we nog vergeten? Luctor heeft een ex die Laura heet en die hij het hele boek door heftig mist. Hij kijkt elke avond DWWD, woont in Huize Zerkzicht, een voormalige pastorie met in het trappenhuis nog allerlei beelden waaronder een portret van Maria met haar zoon, omringd door aanbidders – Luctor slaat altijd nog een kruisje als hij dit schilderij passeert, altijd behalve als de werkster in het trappenhuis bezig is; het gaat haar niks aan waar hij wel of niet in gelooft. Als Luctor het gordijn van zijn kamer openschuift kijkt hij uit op de achtertuin, die grenst aan het kerkhof. Verder bezit hij wel een douche, maar nog geen douchegordijn en gedurende het hele boek slaagt hij erin om maar steeds niet in het bezit te komen van een douchegordijn; hoewel, ja, Denise brengt er eentje mee voor hem maar het is de verkeerde, het is een donkerblauwe. 

Luctor de Lamlendige

zo stelt de hoofdpersoon zich voor op de achterflap. Gecombineerd met de - tja - duistere afwijzende melancholische auteursfoto zou de potentiële koper kunnen denken: laat maar zitten. Niet doen. Wel kopen dit boek. Ik heb veel gelachen tijdens het lezen, ik was vaak verbaasd over de - lach niet Gerjon - diepte van de filosofische inzichten van de hoofdpersoon maar bovenal: de ontknoping op de laatste bladzijden is ronduit ontroerend. Misschien moet ik zeggen: ik had al zoveel sympathie opgevat voor Luctor, dat ik ook echt blij was dat hij niet in de Pompekliniek of bij Pro Persona eindigde, maar aan de ontbijttafel van de ijskoningin. 

Een hologram

zoiets is dit boek. Er zitten zoveel samenhangen in; volgens mij zie ik maar een fractie van de samenhangen. Ze zitten organisch verweven in het boek, althans, het leest niet alsof Gerjon Gijsbers met een schema boven zijn laptop dit boek geschreven heeft. Knap. Laura die het hele boek door 'opgeroepen wordt', maar wel als motto schrijven: This isn't about Laura or anything, is it? Twin Peaks. Ik heb de serie niet gezien, maar enkele verwijzingen zijn duidelijk. Laura, highschool girl. Die vermoord wordt en gevonden wordt in een plastic zak (tijdens de Halloween party is iemand verkleed in een plastic zak). Ik heb geen kant-en-klaar overzicht van het boek. Ik heb wel veel zinnen aangestreept dus here we go. 

Rood
15 'Tot het tijd is voor de dood, dient de tijd zelf gedood te worden, murmelde Luctor om de verstikkende stilte te verbreken. Hij vroeg zich af hoe hij het komende kwartier kon overleven. 
15 Hang me in heldere kleuren aan een spijkertje in het museum en ik word geld waard, dacht hij. 
17 Duo van PJ Harvey en Nick Cave. (Luctor wil ook een clip opnemen met PJ Harvey en tenslotte haar net zo kussen als Nick Cave)
21 Terwijl hij tijdens het lopen de strepen tussen de stoeptegels vermeed, prees hij zichzelf gelukkig dat hij naast het tellen van trappen niet aan dwangneuroses leed.
23 Hij volgde altijd dezelfde route, rechtsom, waarbij hij eerst de groente- en fruitafdeling passeerde zonder er iets mee te nemen. Voor je het wist eindigde je armoedig, van God verlaten en verraden door al je vrienden aan een overdosis vitaminen.
29 Kelder (vriend) stak de duim op, frommelde de zak chips dicht en nam afscheid, waarna Luctor weer zat opgescheept met zijn eigen aanwezigheid.
34 (schrikt op uit zijn dagdroom Harvey/Laura) Plotseling werd hij weer met hoge snelheid naar de werkelijkheid gekatapulteerd. 
43 (vanaf vakantiehotel) Op de daken van de huizen aan de overkant vande straat hing was te wapperen aan de waslijn. Vanuit de verte klonk het eenzame geschreeuw van een meeuw. Het begon langzaam licht te worden. 
51 (Laura ontmoeting) Hij was vijftien jaar toen hij op de eerste schooldag van de bovenbouw met Kelder en Kamerling spijbelde om samen cd's te kopen in de stad....De tweede schooldag werd de dubbel-cd geconfisqueerd door het meisje dat zich voorstelde als Laura - haar hand zacht en warm - (en natuurlijk krijgt Luctor de cd niet terug, ze stopt ze achterin het gymspullenkluisje, wordt van school gestuurd tenslotte omdat ze slecht gedrag vertoont, geestverdovende en - verruimende middelen gebruikt en zwarte magie bedrijft op het schoolplein). 
57 Luctor kocht een ansichtkaart van de Guernica, een schilderij dat ruim vijfhonderd kilometer verderop in een ander museum te bewonderen moest zijn,. Je bent altijd ergens anders dan waar je wilt zijn, dacht hij.
65 De docent syntaxis stapte uit en begroette hemmet een minachtend lachje ...
66 (Luctor gaat zeggen dat hij stopt met zijn studie) Desondanks klonk het kloppen hem eerder in de oren als het kloppen van een specht in een identiteitscrisis, die meent een kolibrie te zijn en zodoende achterwaarts in de hakselaar van de tuinman vliegt. 
69 'Ik wil je niet zomaar latengaan. Ik zie je worstelingen, maar tevens je talent. Hoe kan ik je nog helpen?'
71 (rood stoplicht blijft maar op rood staan). Er zal in het nabije verschiet een nieuw stenen tijdperk aanbreken, dacht hij, waarin alle stoplichten voortdurend op rood staan. Stilstand zal aangemoedigd worden door de autoriteiten. 
77 (bij Bureau Werk en Inkomen) 'Wees kort en to the point. Vertel niet meer dan nodig en voorkom eht raaskallen. Correct me if I'm wrong, maar je hebt dus weinig doorzettingsvermogen, met die letterkunde van jou wordt het niets meer'..... 'Welja,' zei Luctor met ingehouden nijd, 'Matthijs van Nieuwkerk heeft zijn studie Nederlands ook nooit afgemaakt....
84 Het lijkt me voor iedereen beter dat ik voorlopig binnen blijf, besloot hij. Teruggetrokken in mijn eigen grot.

Geel
Gelukkig blijft Luctor niet binnen. Vanaf bladzijde 89 tot 221 werkt hij via een instore uitzendbureau bij een distributiecentrum voor bedrijven die wereldwijd de markt in medische apparatuur en farmaceutische middelen beheersen. Natuurlijk sneuvelt er de eerste werkdag al een doosje T-99, een geneesmiddel waarmee je eencomplete dierentuin kunt doodspuiten. Hij krijgt er een vriend Knard: 'Een kind kan de was aan de wilgen hangen. Hoewel je hier niet voor gestudeerd hebt, kan ik zien dat je aanleg hebt'... De twee koffieautomaten voor honderdvijftig man zijn een feest van herkenning voor deze leerervaringenschrijfster, die twintig jaar bij de PTT heeft gewerkt. Luctor moet de vloer aanvegen van het magazijn omdat er morgen inspectie komt, de supervisor-met-snorretje snauwt hem af en kijkt hem op de vingers, Luctor voelt het bloed in zijn hoofd kloppen en ziet de scheurtjes in de vloer, als barstjes in een olieverfschilderij en gelukkig spreekt een engel hem moed in: Dear God, you better not let me down this time. Cracks in the canvas, look like roads, that never end.... Mirella, de zelfverklaarde vervangende teamcoach: 'Ik doe 't wel,'zei ze. 'Ik wark hier lang genog om te wete van de vork ende steel, de klepel en de klok. Het is mijn niet vreemd een team an te sture.' De brandweeroefening is voor mij (IB) ook een feest van herkenning, met z'n honderdvijftigen vijftig meter buiten het gebouw staan te wachte. De Poolse chauffeur Lucas die zijn duiven-in-kooi meevervoert omdat er thuis niemand is om voor hen te zorgen alleen.... duivenpoep in een vracht dure medicijnen??? (Ineens tussendoor gaat mij eenlichtje branden over de samenhang tussen de Smashing Pumpkins en Luctor die de pompoenen van zijn esoterische bovenbuurvrouw aan moes slaat met een honkbalknuppel van een huisgenoot) Als Luctor in de koelcel iets moet halen uit een doos op de onderste plank droomt hij dat hij de doos opensnijdt en dat er allerlei c.d.'s inzitten en gaat hij aardig door het lint (of droomt) door met zijn stanleymes de vloer van canvas open te halen, de repen weg te smijten. Uitgeput krabbelt hij richting de uitgang, de kluisdeur gaat langzaam open. Het was of Luctor ontsnapte uit een kolkende onderstroom.... 'Mijn hersens lijken, als ik het probeer, verlamd te zijn en in ontzag bevroren. Francesco Petrarca, Sonnetten voor Laura.' Achter hem verschijnt de supervisor. 'Wat doe jij nu op je knieën?' 'Ik'... stotterde Luctor, 'ik had mijn mes onder de kast laten vallen.' Hij stak het mes omhoog. 'Gevonden'. 'Ze hebben je hulp nodig bij de hartkleppen,' zei de supervisor. Er komt in het bedrijf ook nog iemand onder de hoogwerker, dood dus. Luctor moet honderdvijftig weegschalen kalibreren. Mirella instrueert hem: Je moet ze met z'n tweeë in mekoar zetten. Dan plaotst ge d'r eerst tweehonderd kilo op, d'raf, vierhonderd kilo d'rop, d'raf en dan weer is tweehonderd kilo d'rop en d'raf.' Luctor krijgt hulp van Gideon, die hem tot God wil bekeren. Het werk is zwaar, Gideon weet niet of hij dit de hele dag zal volhouden. 'Denk aan Christus,' sprak Luctor bemoedigend.... Gideon keert niet meer terug van het toilet, Mirella meldt Luctor dat Gideon naar huis is met pijn in de rug. 'Gij redt het ook wal in ow eentje, wa? Ge heb ook nog tot vrijdag d'n tiet. Da mot wel lukke, dacht ik toch.' Er viel een stilte en Luctor versteende. Op de laatste dag breken de trappers van zijn fiets, komt hij dus te laat, moet hij op het matje komen bij de interimmanager, hij stelt zich voor dat het Laura is. Het slot van hoofdstuk Geel is dat Luctor de deur van het kantoor achter zich dicht trekt en diep ademhaalt. Hij had nog een lange weg te gaan. Hij moest nog helemaal te voet naar huis. 

Blauw
Derde deel van het boek. Luctor is uiteraard half overspannen. Maar gelukkig, PJ Harvey heeft de plek van Maria in het trappenhuis ingenomen en ze fluistert hem toe: 'Luister zeven keer naar Laura van Vincent Gallo en je zult gezond worden.' 
Ik lag languit op het vloerkleed met wijnvlekken en luisterde zeven keer naar Laura van Vincent Gallo, terwijl ik twee sigaretten rookte.
Dit lezen we zeven keer. Luctor neemt een pil uit een zakje met gele handgranaatjes, gaat de straat op, wordt door een pompoenopvegend meisje uitgenodigd voor een feestje aan het eind van de week. Hij gaat, ontmoet daar de ijskoningin aan wie hij toevertrouwt dat zijn hart een ijsberg is, dat hij kouder is dan een koelcel in het mortuarium en dat alleen zij, die beschikt over vorst en dooi, alleen zij kan zijn vloeibare vorm weer terugschenken en de warmte weer laten stromen. Zoals eerder gezeg, zij zal hem oprapen en mee naar huis nemen en mee naar bed en ze zal hem een douche aanbieden en ze zal hem een ontbijt maken. Eind goed al goed, net zoals op de eerste bladzijde de moeder van Luctor geïntroduceerd wordt als een moeder die een appeltaart gaat bakken, meel en suiker afweegt en aan haar zoon vraagt: 'Wat is zwaarder, een kilo veren of een kilo lood?' Prachtige omarming van het boek door moeder en door geliefde.

Mai Spijkers of andere dames en heren uitgever, ik zou het wel weten met Gerjon Gijsbers. Af en toe 'over de top', maar vooral een begaafd taaljongleur, ongelooflijk, het stroomt er gewoon uit. Behoed dit jongmens voor nog meer instore uitzendbureau's. Hoewel....